Jak powstała pieczątka Ex libris?

Zanim powstały pierwsze ex librisy używano Superekslibris, czyli szczególną formę znaku własnościowego, będącą częścią wystroju introligatorskiego książki. Zanim pojawiły się ekslibrisy, pieczętowane lub wklejane na osobnych kartkach wewnątrz okładki stosowano tłoczenie. Najczęściej złocony superekslibris przedstawiał inicjały lub motywy heraldyczne i był umieszczany centralnie w polu skórzanej oprawy.

W Polsce oznaczanie własności książek pojawiło się w drugiej połowie XIV. Przeważnie nie była to grafika, lecz zwykły znak właściciela manuskryptu, odręczne noty zawierające ponadto datę i miejsce zakupu. Z czasem, gdy oprawa ksiąg przerodziła się w sztukę, również znaki własnościowe zyskiwały na estetyce. Przed wynalezieniem druku i pieczątek ekslibris rękopisy były malowane ręcznie przez iluminatorów. Pieczątki z ekslibrisem stemplują ozdobny znak własnościowy danej książki. Zawierają grafikę, stylizowane inicjały właściciela, imię i nazwisko lub nazwę instytucji.

Jedną z dziedzin grafiki artystycznej jest projektowanie ekslibrisów. Projektowaniem zajmowało się wielu rytowników, grafików i typografów. Kolekcjonowaniem ekslibrisów zajmuje się na tyle duża grupa osób, że wyłącznie tej tematyce poświęcone są nieraz wystawy. Stosowanie ekslibrisu to wyraz wysokich potrzeb kulturalnych właściciela oraz wysokiej dbałości i szacunku do książki. Artystycznie wykonane pieczątki ekslibris podnoszą walory książki i podkreślają bibliofilskie podejście właściciela. Nie można pominąć kolejnej funkcji jaką jest motywowanie do dbałości i terminowego zwrotu przez wypożyczającego. W przypadku cenniejszych zbiorów exlibris pieczątka zabezpiecza przed kradzieżą. W przypadku gdy książka posiada ekslibris znanej osoby wzrasta jej wartość kolekcjonerska.